Zarf çatı, eğimli ve tamamı trapez şeklindeki duvarlara sahip bir çatı türüdür. İki trapez ve iki üçgen duvarla da oluşturulabilir. Çoğunlukla, içerisinde aşık-kene yapısı kullanan bir kafesle birlikte kullanılır. Bu çatı türü, prefabrike kirişlerin kullanımını da mümkün kılar, böylece tavan arasında ekstra direklere ihtiyaç duymaz. Zarf çatılar, oldukça güçlü ve dayanıklıdır, fakat bu özellikleri tavan arasının düzenlenmesini biraz kısıtlar.
Bir binanın çatısı, genellikle yapı tasarımının belirleyici özelliğidir. Çatının hangi yapıda olacağı ve hangi eğim açısına sahip olacağı önceden belirlenir. Ayrıca, kullanılacak kaplama malzemeleri de seçilir. Çatı türlerinin çeşitliliği, farklı ev tasarımlarında çeşitli seçenekler sunar, örneğin kanama sayısı.
Çatı türleri arasında tek eğimli ve beşik çatılar bulunur. Modern ev tasarımlarında en yaygın olanı düz veya düz çatılardır. Bu çatılar, fotovoltaik panellerin kurulumunu kolaylaştırır çünkü güneş ışınlarının açısına uygun olarak yönlendirilebilirler. Peki ya zarf çatı? Bu çatı türünün özellikleri ve kullanımları, onu diğer çatı türleriyle karşılaştırırken dikkate alınmalıdır.
Zarf Çatı Tipinin Özellikleri
Zarf çatı, genellikle müstakil evlerde tercih edilen ve dört eğimli bir çatı türüdür. Adı üzerinde, bu çatı türünün genellikle dört eğimli bir yapısı vardır ve bu eğimler genellikle aynı açıdadır. Bu eğimlerden ikisi trapez şeklinde, diğer ikisi ise üçgen şeklindedir.
Ancak, her evin tasarımı aynı olmadığı için bu kuralın istisnaları da bulunur. Örneğin, kare planlı evlerde zarf çatının yüzeyi farklı şekiller alabilir. Bu durumlarda, çatının tüm yüzeyleri üçgen şekilli olabilir. Bu tip zarf çatılara bazen “çadır çatı” da denir. Genel olarak, zarf çatılar dik çatılar grubuna dahildir.
Zarf çatının eğim şekli, genellikle çatının şemasında net bir şekilde görülür. Eğimler, tavan yüzeyine verdikleri açıya bağlı olarak üçgen veya trapez şeklinde olabilir. Eğer tüm eğimler üçgen şeklinde ise, bu durumda bir çadır çatıdan bahsediyoruz. Çünkü çatının tüm köşeleri, çatının en yüksek noktasında birleşir ve bu da bir piramidi andıran bir yapı oluşturur.
Zarf Çatı İskeleti
Zarf çatının inşaatında, temel taşıyıcı yapı genellikle daha uzun düzlem boyunca paralel olarak düzenlenmiş bir mahyadır. Çatının kafes yapısı, makas şeklinde oluşturulur.
Mahyaya temas eden mertekler, mahya kirişi üzerinde durur ve genellikle sırt kirişi olarak bilinen ve sırta paralel olan aşıklar üzerinde ek destek bulur. Paralel eğimler, temas noktalarında dış bükey açılar oluşturur, bu da yağmur suyunun daha kolay akmasını sağlar ve kar birikmesine karşı koruma sağlar. Ancak, aşıkların kendileri, çatı yükünün tavana aktarılması için kolonlar üzerinde destek gerektirir. Prefabrik alt kirişli kafes kirişler kullanıldığında, bazı durumlarda taşıyıcı kolonlar ortadan kaldırılabilir. Bu, beton tavanın terk edilmesine ve zemin kat üzerinde bir kirişli tavanın oluşturulmasına olanak sağlar.
Zarf çatı yapımında, genellikle çam ağacından yapılmış, uygun bir şekilde kurutulmuş ve basınç altında emprenye edilmiş bir karkas kullanılır.
Zarf ve Kırma Çatı Arasındaki Farklılıklar
Zarf çatı ve kırma çatı terimleri, genellikle birbirinin yerine kullanılmasına rağmen, tam olarak aynı şeyi ifade etmezler. Bir beşik çatı veya bir zarf çatı, farklı sayıda eğime sahip oldukları için birbiriyle tam olarak eşleşmezler. Kalça çatı, zarf ve çadır çatıları kapsayan genel bir terimdir ve bu çatı türleri genellikle dört eğimli bir yapıya sahiptir.
Ancak, zarf çatı ile kastedilen, iki eğimin trapez ve diğer iki eğimin üçgen şeklinde olması veya tüm eğimlerin trapez şeklinde olmasıdır. Diğer yandan, çadır çatıda tüm eğimler üçgen şeklindedir.
Zarf Çatı Hangi Evler İçin Uygundur?
Zarf çatı, hafifçe düzleştirilmiş bir versiyonuyla, sadece tek katlı evlerde değil, iki katlı evlerde de kullanılabilir. Genellikle, çatı katı kullanılamayan tek katlı binalarda tercih edilir.
Ancak, zarf çatılar, çatı katını gelecekte kullanılabilir bir yaşam alanına dönüştürmek isteyenler için uygun olmayabilir. Çünkü çoğu durumda, çatının yüksekliği, yaşam alanları düzenlemek için çok düşüktür ve çatı makası, direklerle desteklenmelidir. Bu durum, çatı katının geliştirilmesini zorlaştırabilir veya hatta imkansız hale getirebilir.
Zarf çatılar, evin tarzına bakılmaksızın, tek katlı evlerde yaygın olarak kullanılır. Geleneksel bir evde de modern bir evde de kullanılabilirler. Eğer evin tasarımı bir küp şeklinde ise, zarf çatı genellikle bir çadır çatı ile değiştirilir. Ayrıca, garajı kapatmak için de kullanılabilir.
Ancak, eğer evinizdeki çatı katını kullanmayı planlıyorsanız, zarf çatı bu süreci zorlaştırabilir ve bazen imkansız hale getirebilir.
Diğer taraftan, zarf çatılar, bir çardak veya baraka gibi yapılarda da planlanabilir. Eğer geniş bir terasın üzerini kapatacak direkler yapmayı düşünüyorsanız, zarf çatı bu durumda iyi bir seçenek olabilir.
Zarf Çatı Nasıl Ölçülür?
Çatının ve özellikle zarf çatının alanının ölçülmesi, eğim sayısı arttıkça daha karmaşık bir hal alabilir. Beşik çatının alanını tahmin etmek, kırma çatıya kıyasla genellikle daha basittir. Ayrıca, çatı katı, çatı pencereleri veya teraslar gibi ek özelliklerin varlığı, ölçüm sürecini daha da karmaşık hale getirebilir.
Peki zarf çatının ölçülmesi nasıl yapılır? İlk adım, çatının şemasını çizmek ve bu plan üzerinden hesaplamaları başlatmaktır. Çatının eğim şekline bağlı olarak, yamuk veya üçgen formülleri kullanılarak metrekare hesaplaması yapılır. Örneğin, gereken kaplama miktarını sipariş etmek için çatının yüzeyinin tahmin edilmesi gerekiyorsa, çatının 25 derece veya 30 derece eğimli olup olmadığı genellikle çok önemli olmaz.
Zarf Çatı Nasıl Yapılır?
Zarf çatının yapımı, doğru planlama ile başlar. Her şeyi dikkatlice çizmek, ne kadar sac levhaya veya diğer kaplama malzemelerine ihtiyaç duyacağınızı hesaplamanıza yardımcı olur.
Çatı Makası Yapımı: İlk adımda, duvar levhası ile başlanarak bir çatı makası yapılır. Çatının taşıyıcı kısmının temel elemanı budur.
Mertek Montajı: Daha sonra, mertekler duvar levhasına göre monte edilir.
Folyo Kaplama: Kırma çatı makasının önceden hazırlanan yapısı, nem ve su yalıtımı sağlamak için çatı kaplama folyosu ile kaplanır.
Çıtaların Yerleştirilmesi: Zarf çatının önemli bir kısmı çıtalardır, bu çıtalar aslında çatı kaplamasının monte edildiği kirişler boyunca tutturulmuştur. Ayrıca karşı çıtalar, yani çıtalardan daha küçük boyutlu tahtalar da vardır. Karşı çıtalar, folyo ile kaplı kirişlere monte edilir ve mahya kısmına bağlanmalıdırlar. Çıtalar da kirişlere monte edilir.
Oluk ve Saçakların Döşenmesi: Bu aşamada, olukların ve çatı saçaklarının döşenmesi gereklidir.
Çatının Üst Tabaka ile Kaplanması: Son adım, çatının üst tabakasıyla kaplanmasıdır. Bu işlem, çatının tamamen korunmasını ve su geçirmez olmasını sağlar.
Bu adımlar genel bir kılavuz olup, yerel yapı kodlarına ve kişisel tasarım tercihlerinize göre değişiklik gösterebilir. Her zaman deneyimli bir profesyonelden yardım almanız ve yerel yapı düzenlemelerine uygun hareket etmeniz önerilir.
Zarf Çatı Kaplaması
Zarf çatı yapınız tamamlandığında, geriye sadece kaplama malzemesini seçmek kalır. Peki, zarf çatı için hangi metal levha en iyisidir? Modüler sac kiremit kullanabilir miyiz? Aslında zarf çatınızı istediğiniz her türlü malzemeyle kaplayabilirsiniz. Burada önemli olan, seçtiğiniz malzemenin çatınızın eğim açısına uygun olmasıdır.
Zarf çatıları için en iyi kaplama malzemeleri genellikle küçük formatlı elemanlardır. Bu malzemeler arasında kiremit, lifli çimento karolar, çelik kiremit ve metal levha bulunmaktadır.
Çatınızın eğimi 16 dereceden az değilse, oluklu kiremit kullanabilirsiniz. 20 ila 25 derece arasındaki bir çatı eğimi için düz kiremit uygundur. Eğer çatınızın eğimi 30 derece ise, yine düz kiremit kullanabilirsiniz.
Trapez sac da çatı kaplaması için bir seçenek olabilir, ancak bu seçenekte çok fazla malzeme atığı ve kaybı olabileceğini unutmamak önemlidir.
Bir Zarf Çatının Maliyeti Nedir?
Zarf çatı, rüzgarlara karşı dayanıklılığı ile bilinir ancak maalesef bu tip bir çatı yapmanın maliyeti genellikle yüksektir. Zarf çatının maliyetini belirleyen birkaç faktör vardır. Bu faktörler arasında çatının yüzey alanı, eğim derecesi ve çatıya pencerelerin eklenip eklenmeyeceği bulunur. Ayrıca kullanılan kaplama malzemesi de maliyeti etkiler. Örneğin, geleneksel kiremitler kullanılırsa maliyet daha yüksek olacaktır.
Üçgen çatılar genellikle zarf çatılardan daha ekonomik bir seçenektir. Ancak çok sayıda köşeye ve özel ek elemanların kullanılmasını gerektirecek yapıya sahip olan bir çatı, maliyet hesaplamalarında daha yüksek bir fiyatı beraberinde getirecektir.
Zarf Çatı Yapımından Önce Bilmeniz Gerekenler
Kırma çatı tipi, zarf çatı olarak uyarlanmadığında, altında bulunan alan genellikle konut amaçlı olarak kullanılır. Ancak, bir çatı katı oluşturmak da mümkündür. Bu durumda, zarf çatının yüksekliğini artırmak için daha yüksek bir kalkan duvarı gerekecektir. Burada önemli olan, mimarın bina cephesinin oranlarını korumasıdır. Direksiz bir zarf çatı altında çatı katı düzenlemek de mümkün olabilir, ancak bu durum daha zorlu olacaktır. Zarf çatı altında çatı katı bulunan bir yapıda, dış duvarların tümünün eğimli olduğunu unutmamalısınız.
Çatı katını zarf çatıya adapte ederken, pencereler genellikle çatı eğimlerine yerleştirilir. Alternatif olarak, dikey pencereler şeklinde çatı pencereleri oluşturabilirsiniz.
Zarf çatının önemli bir özelliği, fotovoltaik sistemlerle uyumluluğudur. Bu, güneş enerjisi yatırımlarından vazgeçmeniz gerektiği anlamına gelmez. Çatı eğimlerinin eğim açısı ve yönelimi, fotovoltaik bir kurulum için önemli faktörlerdir. Çatının yönü, PV panellerin güneş ışığından en çok yararlanacağı taraftan kurulmasını sağlar.
Gölgelendirme de önemli bir husustur. Fotovoltaik sistemlerin iyi çalışabilmesi için, çatıya monte edilen panellerin üzerine gölge düşmeyecek bir yer seçmek önemlidir. Fotovoltaik panelleri gölge almayan bir yere ve çatının açısına uygun olarak monte etmek, ek yapıların inşasını gerektirmeyecektir. Bu sayede, gölgeleme sorunlarından etkin bir şekilde kaçınabilirsiniz.
Zarf Çatı – Avantajları ve Dezavantajları
Zarf, beşik veya düz çatı arasında bir seçim yapmayı mı düşünüyorsunuz? Bu durumda, zarf çatının hangi avantajlara sahip olduğunu ve potansiyel dezavantajlarını göz önünde bulundurmanız önemlidir.
Avantajlar:
- Yüksek çatı sertliği
- Güçlü ve sağlam çatı makası
- Şiddetli rüzgarlara, kasırgalar dahil, karşı yüksek direnç
- Klasik evlere uygun estetik çatı görünümü
- Çatı katını depo olarak kullanabilme olanağı
Dezavantajlar:
- Karmaşık çatı makası yapısı
- Düz veya beşik çatılara kıyasla daha yüksek inşaat maliyetleri
- Çatı katını zemin katının üzerine uyarlamak mümkün olmayabilir.
Zarf çatının pek çok avantajı vardır. En önemli avantajı, kasırga gibi şiddetli rüzgarlara karşı diğer çatı kaplama türlerine kıyasla daha yüksek direnç sunmasıdır. Hemen hemen her tür çatı kaplama malzemesi ile kullanabilirsiniz ve altındaki alanı depo olarak kullanmanıza olanak sağlar.
Ancak, bu çatı tipinin çatı katını adapte etmek daha zor olabilir ve çatı makası yapısı daha karmaşık olabilir. Ancak, bu potansiyel dezavantajları kabul edebiliyorsanız, zarf çatı sizin için en uygun seçenek olabilir.