Çatı İzolasyonu Rehberi

Çatı yalıtımı yapmak, evinizin enerji verimliliğini artırmak ve ısı kaybını önlemek için önemli bir adımdır. Bu süreçte hangi malzemelere ve araçlara ihtiyacınız olacak, nereden başlamalısınız ve hangi adımları takip etmelisiniz? Adım adım çatı yalıtımı nasıl yapılır?

1. Çatı İzolasyon Malzemeleri

Çatı yalıtımında kullanılacak malzemelerin miktarını belirlemek, yalıtım yapılacak yüzeyin ölçümleriyle başlar. İki farklı kalınlıkta mineral yünü tercih ediyoruz: biri kirişler arasına yerleştirilecek (genellikle 10-15 cm), diğeri ise tüm yüzeye ek bir katman olarak (yaklaşık 10 cm veya daha kalın). Bu malzemelerin yanı sıra, yüksek buhar geçirgenliğine sahip folyolar ve buhar geçirmez folyolar da gereklidir. Bu folyolar, gerekli örtüşmeleri sağlayacak şekilde rulolar halinde satın alınır.

Isı yalıtımı için bir çerçeve oluşturmak üzere, CD 60/27 tipi inşaat profillerine ihtiyacımız var. Bu profiller, çatının uzunluğuna ve kirişlerin sayısına göre belirlenen bir uzunlukta olmalıdır. Ayrıca, ES veya düz braketler, profil seviyesi sayısına göre hesaplanır. Montaj sırasında kullanılacak uzunlamasına konektörler, ahşap sabitleme vidaları ve ES kulpları için “pireler” de gereklidir.

Kaplama işlemi için gerekli malzemeler arasında, levhaların kendisi, vidalar, derz takviye bandı ve esnek derzler için macun ve akrilik kütle bulunur. Ek olarak, çift taraflı yapışkan bant, ip, döşeme zımbaları, ahşap ve alçıpan için emprenye malzemeleri de ihtiyaç listesinde yer alır.

2. Çatı Yalıtımı İçin Gerekli Araçlar 

Tavan arası yalıtımı yaparken, işin doğru ve verimli bir şekilde tamamlanabilmesi için bazı özel aletlere ihtiyaç duyulur. İşte bu süreçte kullanacağımız temel araçlar ve bunların kullanım alanları:

Yalıtım işlemine başlamadan önce, doğru ölçümler yapmak büyük önem taşır. Bu amaçla, geleneksel ip yerine daha hassas sonuçlar veren lazer işaretleyicili bir araç kullanacağız. Bu araç, yalıtım malzemelerinin doğru yerleştirilmesi için gerekli olan düz çizgileri ve işaretleri belirlememize yardımcı olacak.

Yalıtım malzemelerini sabitlemek için, geleneksel çekiç yerine daha etkili ve hızlı bir alternatif olan manuel veya elektrikli döşeme zımbasını tercih edeceğiz. Ayrıca, çelik elemanları kesmek için açılı taşlama makinesi kullanacağız. Bu makine, yalıtım malzemelerini keserken gerekli olan hassasiyeti ve hızı sağlar.

Ahşap ve metal vidaları takmak için, hem pratiklik hem de verimlilik açısından kablolu veya kablosuz matkapları kullanacağız. Bu matkaplar, çerçeve profillerinin montajında ve diğer sabitleme işlemlerinde büyük kolaylık sağlar.

Çerçeve profillerinin oluşturduğu düzlemi kontrol etmek ve malzemeleri kesmek için uzun bir teraziye ihtiyacımız olacak. Bu araç, yalıtım malzemelerinin düzgün ve doğru bir şekilde yerleştirilmesini sağlamak için önemlidir. Kesim işlemleri için ise, yün için uzun bir bıçak, levhalar ve folyo için kırık bıçağı olan bir bıçak ve delik kesmek için makas gerekecektir.

3. Çatının Durumunu Kontrol Etme

Çatı yalıtımına başlamadan önce, çatının durumunu dikkatlice kontrol etmek, yalıtımın başarısı ve uzun ömürlülüğü için hayati önem taşır. İşte bu kontrol sürecinde dikkate almanız gereken başlıca noktalar:

Çatının ahşap kısımlarını inceleyerek, mantar, küf veya böcek zararlarının olup olmadığını kontrol edin. Bu tür zararlar, çatının sağlamlığını ve yalıtım malzemelerinin etkinliğini olumsuz etkileyebilir.

Çatı yapısının herhangi bir bükülme, çatlama veya başka bir hasar belirtisi göstermediğinden emin olun. Yapısal hasarlar, yalıtım malzemelerinin doğru şekilde yerleştirilmesini ve performansını engelleyebilir.

Çatının kaplama ve altlık kısımlarının sıkı ve lekesiz olduğundan emin olun. Bu, çatının su sızdırmaz olduğunu ve yalıtım malzemelerinin nemden etkilenmeyeceğini gösterir.

Yalıtımın kurulumu sırasında, kullanılabilir alanın aşırı derecede azalmamasına dikkat edin. Yalıtım malzemeleri, çatı katının işlevselliğini ve kullanım alanını etkileyebilir.

Yalıtım işlemine başlamadan önce, çatı katında planlanan tüm kurulumların tamamlanmış olduğundan emin olun. Bu, yalıtım malzemelerinin montajını kolaylaştırır ve ileride yapılacak ek işlemlerin yalıtımı bozmasını önler.

4. Çatı Yalıtımı İçin Uygun Havalandırma

Çatı izolasyonu yapılırken, ısı yalıtımının etkinliğini artırmak ve nem sorunlarını önlemek için uygun havalandırmanın sağlanması hayati önem taşır. İşte çatı yalıtımında havalandırma sağlamanın temel yolları:

Çatı yalıtımı, saçaklarda hava girişleri ve çatı kaplamasında veya mahyada hava sirkülasyonu çıkışları oluşturulmasını gerektirir. Bu, çatının altındaki havanın sürekli dolaşımını sağlayarak nem birikmesini ve ısı kaybını önler.

Eğer standart havalandırma çözümleri mümkün değilse, örneğin havalandırma boşluklarının bacalar veya çatı pencereleri tarafından kesildiği durumlarda, çatının kendisinde ek hava giriş ve çıkışları oluşturmak için havalandırma kiremitleri ve şömineler kullanılabilir.

Çatı kaplama keçesi, asfalt kiremit veya metal, seramik, çimento kiremitlerle kaplanmış çatılarda, mahya kaplaması havalandırma mahya kiremitleri ile değiştirilmelidir. Bu, çatı kaplamasının altındaki alanın etkin bir şekilde havalandırılmasını sağlar.

Tavan aralığının yüksekliği, havalandırma için yeterliyse, üçgen duvarlardaki açıklıklar aracılığıyla havalandırma sağlanabilir. Çatı katının ortası, yalıtımlı bir tavan ile kaplanarak bu havalandırma sisteminin bir parçası haline getirilebilir.

Çatı saçakları, çatı altı boşluğuna hava girişini sağlamak için çeşitli modifikasyonlar gerektirebilir. Bu, çatı alt kısmındaki veya çatı kaplamasının bitimindeki açıklıklar veya boşluklar yoluyla sağlanabilir.

Genel bir kural olarak, saçak girişindeki ve mahya çıkışındaki havalandırma deliklerinin alanı, çatı uzunluğunun her metresi için en az 250 cm² olmalıdır. Bu, en az 2,5 cm genişliğinde sürekli bir aralık anlamına gelir.

5. Çatı İzolasyonu Temel Adımlar

Yalıtım işlemleri, belirli koşullara bağlı olarak farklılık gösterebilir, ancak çoğu durumda aşağıda belirtilen temel adımların uygulanması gerekecektir. İşte yalıtım işleminde dikkate almanız gereken anahtar noktalar:

Nefes Alan Yalıtım Örtüsü Kullanımı

Yalıtım katmanında oluşabilecek nemi uzaklaştırmak için, kalıbın altına buhar geçirgen bir folyo yerleştirilmesi önemlidir. Bu folyo, nemin yalıtım malzemelerine zarar vermesini önleyerek yalıtımın etkinliğini artırır.

Mineral Yün Isı Yalıtımının Uygulanması

Mineral yün ısı yalıtım malzemesinin, toplam kalınlığı en az 20 cm olacak şekilde iki kat halinde döşenmesi gerekmektedir. Bu, ısı yalıtımının maksimum düzeyde etkinliğini sağlar.

Alçıpan Çerçevesinin Montajı

Yalıtım malzemelerinin üzerine, alçıpan kaplama için bir çerçeve monte edilir. Bu çerçeve, alçıpan levhaların düzgün ve sağlam bir şekilde monte edilmesini sağlar.

Buhar Kesici Örtü

Kullanılan odalardan kaynaklanan su buharının nüfuz etmesini engellemek için, çerçeveye bir buhar bariyer folyosu monte edilmelidir. Bu folyo, iç mekanın nem dengesini koruyarak yalıtımın ömrünü uzatır.

Alçıpan Kaplamaların Montajı ve Yüzey Bitirme

Son olarak, alçıpan kaplamaların montajı, levha derzlerinin doldurulması ve yüzeyin bitirilmesi (boya, seramik fayanslar gibi) yapılır. Bu aşama, yalıtım işleminin estetik ve işlevsel tamamlanmasını sağlar.

6. Nefes Alan Yalıtım Örtüsünün Doğru Döşenmesi

Çatı yalıtımında kullanılan buhar geçirgen folyonun etkin bir şekilde döşenmesi, çatının sağlığı ve yalıtımın performansı için kritik bir adımdır. İşte bu süreçte dikkat edilmesi gereken önemli noktalar:

Seçilen nefes alan folyonun, 3000 g/(m² x 24 saat) üzerinde yüksek bir buhar geçirgenliğine veya 0,02 m’den daha az bir Sd katsayısına sahip olması gerekmektedir. Bu, folyonun yeterli hava ve nem dolaşımını sağlayacağını gösterir. Mekanik dayanım bu durumda çok önemli değildir, çünkü folyo mekanik hasara maruz kalmayacaktır.

Folyo, çatının iç tarafına döşeneceği için, yazıların kalıp tarafında olacak şekilde açılması gerekmektedir. Sabitleme, doğrudan kirişlerin yanlarına veya çatı kalıbına çivilenmiş ek ara parça şeritlerine yapılabilir. Bu şeritler, folyoyu kalıptan uzaklaştırmak ve gerekli havalandırma alanını oluşturmak için kullanılır.

Folyo, döşeme zımbasıyla çıtalara veya kirişlerin yanlarına, kalıbın yaklaşık 3 cm altına bağlanarak sırttan döşenmeye başlanır. Folyo, hava dolaşımını kısıtlamayacak şekilde eşit olarak gerilmelidir. Ek bir gergi şeridi de kullanılabilir.

Sonraki folyo şeritleri, 10 cm’lik bir örtüşme ile döşenir. Bu, folyo üzerinde işaretlenen çizgiye göre ayarlanır. Folyo şeritlerinin uçları, kalıba biraz daha yakın olan üçgen duvarlara yapıştırılır. Bu, eğimli kenarın su sızıntısına karşı koruma sağlamasına yardımcı olur.

Çatı kaplamasından geçen elemanlar (bacalar, havalandırma boruları, direkler) folyoya sıkıca sarılarak etraflarında küçük bir tümsek oluşturulur. Bu, su sızıntısını önlemek ve yalıtımın bütünlüğünü korumak için önemlidir.

7. Profillerin Montajı

Tavan arası yalıtımında kullanılan CD tipi profillerin montajında, kulpların doğru şekilde takılması önemli bir adımdır. İşte bu sürecin adımları:

CD tipi tavan arası profilleri için iki tip montaj braketi bulunmaktadır: tavan ve ES. ES tipi kulpların montajı daha kolaydır ve çerçeve kirişlerden 10 cm’den fazla uzaklaştırılmadığı sürece kullanılabilirler. Daha büyük mesafeler için ise düz kulplar tercih edilmelidir.

Kulpların montaj noktalarını belirlemek için, aşırı kirişler arasında, özellikle kalkan duvarının yakınında ve sırta doğru 50 cm mesafelerde gerilmiş bir ip kullanılır. ES tipi tutucular, ipin işaretlediği çizgi boyunca kirişlerin alt kısmına sırayla vidalanır.

Düz kulpların montajı biraz daha zor olabilir. Bu kulplar kirişlerin yanlarına tutturulur. Halat, bağlantı yerini gösterir, ancak her kiriş için ayrı ayrı belirtilmesi gereken sapın çıkıntısını göstermez.

Montaj yerini (kordon izlenimi) belirledikten sonra, kirişin tabanına dik ve planlanan ek yalıtım kalınlığına kadar uzatılmış tutucular yerleştirilir. Bağlantı hattının diğer kirişlerde doğru mesafede olup olmadığını kontrol etmek için bir lazer işaretleyici veya ip kullanılır.

Çerçeve profilini ekli kulpların üzerine yerleştiririz ve sonraki kulpları içine yerleştirerek kirişlere vidalarız. Profillerin tüm kulplar takılana kadar bırakılması, daha sonra uygulanan kaplamanın yüzeyinin düzgün olup olmadığının kontrolünü kolaylaştırır. Oluşturulan yüzey kontrol edildikten sonra, profillerin sökülmesi daha kolay olur ve yalıtıma rahat erişim sağlanır.

8. İlk Yün Yalıtım Katmanının Döşenmesi

Çatı yalıtımında ilk yün yalıtım katmanının doğru şekilde döşenmesi, genel yalıtım performansı için hayati öneme sahiptir. İşte bu sürecin adımları:

İlk yün yalıtım katmanı, kirişlerin kalınlığından havalandırma mesafesi (3-4 cm) düşülerek hesaplanan ölçüde döşenir. Bu, yalıtımın etkinliğini artırırken, aynı zamanda gerekli havalandırma boşluğunu da sağlar.

Yün, sıkıştırılmış rulolar halinde teslim edilir ve ambalaj açıldıktan sonra genleşmelidir. Alternatif olarak, plakalar halinde de bulunabilir, ancak bu daha az popüler bir seçenektir.

Uygulanan şerit boyunca uzun bir bıçak kullanılarak, kiriş aralığından 2-3 cm daha geniş bir şerit elde etmek için yün çapraz olarak kesilir. Bu, yünün kirişler arasına sıkıca oturmasını sağlar.

Kirişler arasına yerleştirilen yalıtım, yünün esnekliği sayesinde orada kalması gerekir. Ancak, dikkatsiz kesim ve değişken kiriş aralıkları nedeniyle bazen zigzag bir iple desteklenmesi gerekebilir.

Yün, kalkan duvarları ve çatı duvarları boyunca tüm köşeleri ve yarıkları sıkıca doldurmalıdır. Ancak, havalandırma havasının dolaşımını engelleyecek şekilde buhar geçirgen folyonun deformasyonuna neden olmamalıdır.

9. İkinci Yün Yalıtım Katmanı

Çatı yalıtımında ikinci yün yalıtım katmanının montajı, yalıtımın etkinliğini artırmak için kritik bir adımdır. İşte bu sürecin adımları:

İkinci yün katmanı, kirişlere dik bir şekilde yerleştirilir. Bu katman, profilleri sabitleyen braketlerin üzerine geçirilerek döşenir. Bu yöntem, yalıtım katmanlarının arasında boşluk bırakmadan, yalıtımın sürekliliğini sağlar.

Boyuna bağlantı yerlerinde profilleri taktıktan sonra, yalıtımın sürekliliğini sağlamak için yünü biraz daha sıkıştırmak gereklidir. Bu, yalıtımın her noktada eşit ve etkin olmasını sağlar.

Düz braketleri çatı katlarına takarken, alçı levhalar için destek profillerini bu braketlerin üzerine oturtun. Sonraki bölümleri uygun bir konektör kullanarak uzunlamasına bağlayın. Bu, alçı levhaların sağlam ve güvenli bir şekilde monte edilmesini sağlar.

ES tipi kulplarda, profillerin konumunu bir ip veya lazer işaretleyici kullanarak belirlemek gereklidir. İlk alt profilin uçlara takılması ve yatay olarak düzgün konumlandırılması önemlidir. Daha sonra, profil sırtın yakınına monte edilir.

Alt ve üst profillerden yola çıkarak, ara profillerin konumunu belirleyip tüm kulplara takılır. Bu, yalıtımın ve alçı levhaların düzgün bir şekilde desteklenmesini sağlar.

Metal levha için kısa matkap uçlu vidalar, bir matkap/tornavida ile ayarlanır. Bu, alçı levhaların montajını kolaylaştırır ve sağlam bir yapı oluşturur.

10. Tesisatın Döşenmesi

Çatı yalıtımı sırasında tesisat işlemleri, özellikle elektrik kablolarının döşenmesi için kritik bir aşamadır. İşte bu sürecin adımları:

Açık izolasyon aşaması, planlanan tesisatların, özellikle elektrik kablolarının döşenmesi için ideal bir zamandır. Bu aşama, daha sonraki işlemler sırasında erişimin zorlaşacağından, kabloların yerleştirilmesi ve sabitlenmesi için son fırsattır.

Elektrik kabloları, çerçevenin altına, ancak profilin içine yerleştirilmemelidir. Bu yerleşim, kabloların hem korunmasını hem de erişilebilir olmasını sağlar.

Kablolar, kablo bağlarıyla sabitlenir. Bu yöntem, alçıpan kaplamanın vidalanması sırasında kabloların hasar görmesini önler ve aynı zamanda kabloların düzenli bir şekilde yerleştirilmesini sağlar.

Kurulum, doğrudan uygun gerilime sahip çok damarlı bir kabloyla yapılabilir veya sevk boruları içinden geçirilebilir. Bu, kabloların korunmasını ve daha sonraki bakım veya değişiklikler için erişilebilir olmasını sağlar.

Soketlerin ve konektörlerin montajı için tasarlanan yerlerde, daha sonraki kurulumlarını kolaylaştıracak şekilde oldukça uzun kablo bölümleri çıkarılır. Bu, sonradan yapılan değişiklikler veya eklemeler için yeterli esneklik sağlar.

11. Nem Bariyeri

Çatı yalıtımında buhar geçirmez folyonun doğru şekilde yerleştirilmesi, su buharının girişine karşı etkili bir koruma sağlar. İşte bu sürecin adımları:

Çatı yüzeyinin yalıtımı, çerçeve üzerine yerleştirilecek buhar geçirmez bir folyo ile sağlanır. Bu folyo, su buharının çatı yapısına nüfuz etmesini engelleyerek yalıtımın etkinliğini artırır.

Folyoyu yerleştirmeden önce, profiller yağları gideren solvent ile nemlendirilmiş bir bezle silinmelidir. Bu işlem, yapışkan bandın daha iyi tutunmasını sağlar ve yüzeyin temiz olmasını garanti eder.

Nem bariyeri, profillerin üzerine çift taraflı yapışkan bant ile yapıştırılır. Bu bant, folyonun sağlam bir şekilde yerinde kalmasını ve hava geçirmez bir sızdırmazlık oluşturmasını sağlar.

Nem bariyeri, çerçeve profiline en az 10 cm’lik bir örtüşme sağlayacak şekilde şeritler halinde yatay olarak yayılır. Bu örtüşme, folyo arasında hava ve nem geçişini engelleyerek yalıtımın bütünlüğünü korur.

Herhangi bir hasar, yapışkan bant ve bir parça folyo ile kapatılır. Ayrıca, bacaların ve tesisat yükselticilerinin geçiş yerleri de özenle kapatılır. Bu, yalıtımın her noktada tam ve etkili olmasını sağlar.

12. Alçı Levhaların Montajı

Alçı levhaların montajı, çatı yalıtımı ve iç mekan düzenlemelerinde önemli bir adımdır. İşte bu sürecin detayları:

Yalıtım kaplaması için su geçirmez alçı levhalar (genellikle yeşil renkli) veya daha kalın, 20 mm’ye kadar olan levhalar tercih edilmelidir. Bu seçim, duvarların hasara karşı direncini artırır ve nem artışı durumunda deformasyon olasılığını azaltır. Alternatif olarak, daha sert alçı elyaf levhalar da kullanılabilir.

Levhalar, kaplamanın yüksekliği levhanın uzunluğunu aştığında, uzunlamasına derzlerin çerçeve profillerinin üzerine düşecek şekilde dikey olarak yerleştirilmelidir. Bu yöntem, kaplamanın daha sağlam ve düzgün olmasını sağlar.

Panel kesitlerinin uzunluğu 1 metreden kısa olmamalıdır. Uzunlamasına derzlerde, sonraki şeritlerdeki yatay derzler en az 50 cm kaydırılmalıdır. Bu, levhaların daha sağlam bir şekilde birbirine bağlanmasını sağlar.

Levhalar, levha vidalarıyla tutturulur. Bu vidalar, tercihen vidalı derinlik sınırlayıcılı bir tornavidayla vidalanır. Sıkma torku regülatörlü akülü matkap da kullanılabilir, ancak deneyimsiz kullanıcılar için vidaların elle sıkılması önerilir. Böylece vida başı, kartona zarar vermeden 1 mm derinliğe kadar tahtaya batırılır.

Vidalar, 15 cm aralıklarla yerleştirilmelidir. Boyuna derzlerde, eğimler her iki sırada da yarı yarıya kaydırılmalıdır. Bu düzenleme, levhaların daha düzgün bir şekilde birleşmesini ve kaplamanın genel dayanıklılığını artırır.

13. Derz Dolgu 

Alçı levha kaplamalarında derz dolgu işlemi, pürüzsüz ve estetik bir yüzey elde etmek için kritik bir adımdır. İşte bu sürecin aşamaları:

Alçı levhalar arasındaki derzlerin dolgusu için öncelikle derz yerlerinin hazırlanması gerekir. Levhaların uzunlamasına kenarları genellikle fabrikada önceden şekillendirilmiş ve dolgu için hazır haldedir. Ancak, enine kesilmiş kenarlar için özel bir hazırlık gereklidir. Bu kenarlar, levhaların kalınlığının yarısı kadar derinlikte ve yaklaşık 45 derecelik bir açıyla kesilmelidir.

Derz yerleri öncelikle derz dolgu macunu ile doldurulur. Bu aşamada, macunun derz içine iyice yerleşmesi ve boşluk bırakmaması önemlidir.

Dolgu macununun üzerine cam elyafı veya kağıt bant yerleştirilir. Bu bant, taze dolgu macununun içine hafifçe bastırılarak yapıştırılır. Bant, derzlerin daha sağlam ve dayanıklı olmasını sağlar.

Takviye bandı yerleştirildikten sonra, üzerine 2 veya 3 kat düzeltme macunu sürülür. Bu katmanlar, derzlerin düz ve pürüzsüz bir yüzey oluşturmasını sağlar.

Düzeltme macunu sertleştikten sonra, ince zımpara veya sünger kullanılarak yüzey zımparalanır. Bu işlem, derzlerin ve kaplamanın genel yüzeyinin düzgün ve pürüzsüz olmasını sağlar.